Mijn ambachtelijke kennis van orgelbouw heb ik ook toegepast op het ontwerpen en bouwen huispijporgels. Orgels voor de huiskamer zijn geen verkleinde kerkorgels, maar worden speciaal voor de huiskamer ontworpen. Kerkorgelpijpen zijn niet bruikbaar in een huisorgel. De winddruk van huisorgel is laag en de pijpen krijgen een lage opsnede. Zo ontstaat een toon met een duidelijk aanblaasgeluid (Spuck) die overgaat in een fluktuerende ontwikkeling van de toon; een zeer muzikaal effect dat inspireert tot spelen. Schakel wel het onnatuurlijk werkende windmodel uit.
De organist zit korte afstand en kan elke nuance van de toon horen.
Sample sets worden gemaakt van kerkorgels en klinken in de huiskamer als verkleinde kerkorgels. Met de intonatie probeer ik de klanken van mijn huispijporgel te benaderen, maar dat lukt maar in beperkte mate. Het beste resultaat bereik ik met samples van barokorgels in kleine kerken, bij voorkeur in Zuid-Europese plaatsen. De winddruk is hier lager en de akoestiek beter dan bij de Noordelijke orgels.
Een opvallende voorbeeld is de sample set van het Stertzing-orgel van Büßleben. De werkplaats van Stertzing was in Eisenach, waar Johann Sebastian Bach is geboren. Het orgel van Büßleben is in 1702 gebouwd en is nog in oorspronkelijke staat. De klanken verschillen vrijwel niet van die van een huispijporgel.
Piotr Grabowski koos dit orgel om de klanken in een sample set op te slaan en intoneerde de samples zo perfect, dat de klanken die ik hoor komen overeen met mijn huispijporgel.
De sample set van het Stertzing-orgel de best geslaagde set voor een Hauptwerkorgel en hier heeft Piotr Grabowski een topresultaat geleverd. Elke dag bespeel ik dit orgel.
Stertzing ----->
Luidsprekers
Bij het kiezen van een orgel voor de huiskamer moet het belangrijkste aspect voorop staan. Dat zijn de luidsprekers! De klanken moet zo natuurlijk mogelijk overeenkomen met de klanken van het pijporgel. Het hoeft er niet uit te zien als een pijporgel, maar het moet beslist wel klinken als een pijporgel. De klanken worden weergegeven door luidsprekers, het zijn de belangrijkste onderdelen van een huisorgel.
Een orgelkast met een pijpenfront is kostbaar, hoewel de pijpen niets bijdragen aan de klank; het is dus nutteloze investering. Sommige kopers van een huisorgel vinden veel trekregisters interessant, maar ook dat is een investering zonder rendement. De klanken worden er niet beter van en gewoonlijk zitten die trekknoppen ook nog eens op de de ideale plaats voor de luidsprekers.
Luidsprekers in de orgelkast plaatsen gaat ten koste van de optimale kwaliteit. Topkwaliteit luidspekers zijn al in een aangepaste behuizing met grote inhoud geplaatst. Plaats ook goedkope luidsprekers niet binnen de orgelkast; hun reflecties in de kast verstoren de klank.
Kijk en luister eerst eens bij een specialist in hi-fi weergave. Nooit worden de luidsprekers van een stereopaar verstopt in een kast. Waarom zou een organist dat dan wel doen? Het kast van het orgel in de kerk heeft de taak om de klanken van de pijpen te bundelen om ze in één brede stroom vanuit het front uit te stralen. Dat kan bij een huisorgel als de luidspekers op oorhoogte van de organist goed in het zicht een plaats krijgen.
Om het gewicht van de pijpen gelijkmatig te verdelen worden ze in C en Cislade geplaatst. Soms is dat hoorbaar, maar er wordt gestreefd naar één brede evenwichtig stroom van klanken. De foto toont mijn orgel, waar de luidsprekers goed zichtbaar op de beste plaats staan.
Van de samples gebruik ik slechts de DRY sample, dat is een opname die zo direct mogelijk de pijpklank weergeeft. Twee kanalen in stereo zijn voldoende voor de weergave van een breed klankgebied. De lage tonen klinken uit een subwoofer weergeven. De luidsprekers zijn zo gekozen dat de frequenties tussen 32 en 130 Hz gelijkmatig worden weergeven. De laagste tonen zijn meer voelbaar dan hoorbaar. Het is een kostbare investering maar het rendement is groot: de klanken komen overeen met mijn pijporgel.
In de meeste Europese landen heb ik de kerken bezocht. Soms om het orgel te leren kennen, maar ook om de pijpen te intoneren of reparaties uit te voeren. Van mijn favoriete sample sets heb ik veelal het oorspronkelijke orgel in de kerk bespeeld. In mijn huiskamer wil ik de klanken horen, zoals ik deze in de kerk heb gehoord.
Het is wel nodig om de klanken uit de samples te intoneren. Hoe u deze aanpassing moet uitvoeren heb ik beschreven in een boek dat elke aanvrager gratis krijgt, mits het met naam en adres wordt gevraagd. Het moeizaam intoneren van pijpen is niet schriftelijk uit te leggen, maar de klanken in de samples zijn van pijpen die al geïntoneerd zijn. Met behulp van het boek is de aanpassing door iedereen uit te voeren.
zie: Hauptwerkboeken
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |