Het orgel werd oorspronkelijk gebouwd voor het Benedictijnenklooster in Erfurt op de Petersberg (Petersberg) in 1702. Het werd gemaakt door Georg Christoph Stertzing uit Eisenach, de geboorteplaats van Johann Sebastian Bach. Hij en andere andere leden van de familie Bach hebben dit orgel vaak bespeeld en waardeerden de fijnzinnig geïntoneerde klanken.
Tijdens de secularisatie besloot de gemeente Büßleben het orgel te kopen en heeft het in 1812 naar de St. Petrikirche in Büßleben verhuisd. In die tijd was Büßleben een kleine stad en nu is het een wijk van Erfurt. De Sankt Petrikerk is het oudste gebouw van Büßleben.
Originele staat
In het tijdperk van romantische modificaties bleef dit instrument intact, omdat er geen plaats was om dergelijke modificaties aan te brengen. De originele orgelkast paste precies in de kerk, rondom het orgel was geen ruimte beschikbaar. Op een kleine verandering na, is het in de oorspronkelijke staat is bewaard gebleven. Dat maakte een zeer nauwkeurige renovatie mogelijk maakte, uitgevoerd in de jaren 1998-2002 door de orgelbouwer Alexander Schuke uit Potsdam.
Schuke zegt: Met de restauratie en reconstructie in 2005 van het Georg Stertzing-orgel uit 1702 werd postuum een meester geëerd die qua kwaliteit absoluut gelijkwaardig is aan de Hamburgse orgelbouwer Arp Schnitger. Vrijwel geen andere orgelbouwer heeft zo'n grote verbondenheid met Johann Sebastian Bach.
Erfurt-Büßleben is de enige plaats waar nog het erfgoed van Stertzing bewaard is gebleven en het is ook het oudste instrument van deze omvang in de regio Thüringen. Vermeldenswaard is dat het orgel model stond voor het nieuwe Bach-orgel in de Gewandhaus in Leipzig. Het doel was om een instrument met een authentiek klank uit de tijd van Johann Sebastian Bach te creëren.
De klavieromvang van het manuaal is van C-c3 en het pedaal van C-e1, in de sample set kan die worden uitgebreid tot f3 en f1. Oorspronkelijk ontbraken in alle klavieren de toetsen voor de laagste Cis. Deze toon wordt ook tegenwoordig vaak weggelaten; het komt in geen enkele compositie voor. In de sample set is de toon als extensie in te schakelen.
Het orgel heeft een fascinerende stemming, die dicht bij de middentoonstemming klinkt. De toonhoogte is hoog a1 = 529 Hz, wat bijna drie halve tonen boven de standaard toonhoogte van 440 Hz ligt.
De uitdrukking Cultureel erfgoed is zeker van toepassing op het orgel Erfurt-Büßleben. Gebouwd door Georg Christoph Stertzing in Eisenachde geboorteplaats van Johann Sebastian Bach, is het door meerdere leden van de familie Bach vaak bespeeld. Het orgel is later verhuisd naar Büßleben op de Petersberg bij Erfurt. Waar andere orgels vaak aan de ‘modernere opvattingen’ werden aangepast, was er in deze kerk geen plaats. De orgelkast stond ingeklemd tussen pilaren en dak.
Het orgel is door Alexander Schuke is tussen 1998 en 2002 gerestaureerd. De pijpen waren allemaal nog origineel. Toen Schuke de opdracht kreeg om een orgel te bouwen voor de Thomaskerk in Leipzig om de muziek van Johann Sebastian Bach op waardige wijze te vertolken, nam hij het orgel van Büßleben als beste voorbeeld van de stijl van Bach.
Unieke klanken in de stijl van een Huispijporgel
De pijporgels die ik heb gebouwd waren ontworpen voor de huiskamer. Huispijporgels zijn geen verkleinde kerkorgels maar hebben een eigen stijl. De winddruk is veel lager en dat is hoorbaar in de fraaie aanspraak en de klankopbouw van de pijpen. Sample sets worden altijd gemaakt van kerkorgels en in de huiskamer klinken dan verkleinde kerkorgels. Met uitzondering van dit orgel; dit is de enige sample set die klinkt als een huispijporgel; de klanken zijn uniek.
De sample maker heeft soms de mogelijkheid om de opname en de intonatie te richten op klanken als van een huispijporgel. De klanken van het kerkorgel moeten van een aard zijn dat dit kan worden bereikt. Piotr Grabowski verdient dan ook een groot compliment met de keuze van dit orgel en zijn intonatie van de samples. Het is de allerbeste set voor een Hauptwerkorgel en klinkt als een Huispijporgel.
zie: Piotr Grabowski
Elke sample set moet worden geïntoneerd, omdat luidsprekers van elkaar verschillen. Piotr Grabowski heeft echter gestreefd naar een grote gelijkmatigheid bij het opslaan van de klanken, en dat maakt het egaliseren gemakkelijk. Schakel wel het windmodel uit, dat is een goedkoop surrogaat van een bewegelijke wind, maar in deze set is de echte fluctuerende wind te horen; het kenmerk van een levendige toonvorming. Elke toetsindruk is een feest, een uiting van muzikaliteit, zoals de pijpen van mijn huisorgel dat ook laten horen.
Tremulant
Een tremulant is niet op het orgel aanwezig, maar met het verstemmen van de Traversa 8' is een mooie zweving mogelijk. De Traversa 8' heb ik op een matig volume ingesteld. De stemming (bovenste rij van de intonatie) heb ik naar boven geschoven tot een aangename zweving met de Gedackt 8' hoorbaar wordt. De Gedackt 8' samen met de Traversa 8' vormen een fluitenzweving. Combineren met de Vox Humana 8’ geeft de tremulant die bij dit register gebruikelijk is. Door het koppelen van de klavieren kan de Principal 8' als Voce Umana worden gebruikt, zoals dat in het oorspronkelijke orgel heeft geklonken.
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |