Twee luidsprekers, één linksvoor en één rechtsvoor laten de klanken horen zoals microfoons die in de kerk op de plaats van de organist hebben opgenomen. Het Hauptwerkorgel overbrugt de afstand tussen de opname in de kerk en de weergave in de huiskamer. Naast mijn Hauptwerkorgel staat mijn huispijporgel met pijpen die ik zelf heb gemaakt en geïntoneerd. Ook de klanken uit de samples heb ik geïntoneerd en ze klinken gelijk aan de pijpen van het huisorgel. Het pijporgel mist helaas de noodzakelijke akoestiek van de kerk.
Organisten wensen vaak een Hauptwerkorgel dat er uitziet als een pijporgel. Ze plaatsen een pijpenfront voor de luidsprekers, maar dat beïnvloedt de klanken die de luidsprekers uitstralen. Op mijn zolder liggen veel pijpen uit de tijd dat ik pijporgels bouwde, maar ook om ethische redenen zal ik die nooit voor het Hauptwerkorgel gebruiken. De klanken zijn al voldoende overtuigend klanken uit pijpen, met alle eigenschappen van aanspraak en toonopbouw.
Ook rijen met trekregisters mogen de luidsprekers niet verdringen naar minder gunstige plaatsen.
De sample sets bevatten naast de pijpklanken ook de bijgeluiden, zoals de windmotor, het geluid van het trekken van een sleep en de soms goed hoorbare verbinding tussen de toetsen en de ventielen. Bij de windmotor van mijn pijporgels heb ik altijd in een effectief dempende kist geplaatst. De tractuur tussen de toetsen en de ventielen werkte bij alle orgels volkomen geruisloos. Daarom installeer ik de bijgeluiden van de sample set nooit.
De twee luidsprekers op korte afstand van de organist brengen de klanken goed over naar de huiskamer. Door convolutie is de akoestiek met de klanken verweven tot de meest realistische weergave van de klankbeleving van de organist in de kerk. Kanalen met WET samples verstoren die klankbeleving. Ze voegen niets toe want alles is te horen. Aparte luidsprekers voor de hoge tonen zijn wel zinvol te gebruiken en uiteraard moet er een goede Subwoofer zijn voor de laagste tonen. De plaats van deze Subwoofer is onbelangrijk, omdat de lage tonen geen richtingseffect hebben.
Een koptelefoon is om verschillende redenen ongewenst, zie hier, maar de voornaamste reden is dat klanken in verhouding tot de omgeving moeten staan. De muziek moet een sfeer overbrengen. Een koptelefoon sluit die omgeving af. Vergelijk het met schilderen, waar een goed verlicht atelier nodig is. Een spot op het onderwerp plus een lichtje op het doek is te weinig om de verhouding van de kleurtinten te kunnen beoordelen.
Orgelmakerij Noorlander heb ik leren kennen als het meest innovatieve bedrijf voor het maken van virtuele pijporgels. In mijn huiskamer klinkt het Schnitger-orgel van de Martinikerk in Groningen in de akoestiek van de kerk. Het geeft mij het realistische gevoel dat ik het orgel in een immense ruimte bespeel.
Hauptwerk is slechts de technische basis, maar het wordt pas een muziekinstrument wanneer de orgelmaker het artistieke inzicht heeft om de klanken te vormen. Inventieve ideeën leiden naar kleurrijke klanken met een verfijnde schoonheid.
Bij Noorlander worden veel onderdelen in eigen werkplaatsen gemaakt en vormen schakels in de keten naar een perfecte pijporgelklank. Alles is op elkaar afgestemd met het doel de organist in zijn huiskamer orgelklanken naar zijn wensen te laten horen.
De Sonnette III had mijn voorkeur en ik liet deze aanpassen aan mijn speciale wensen. Orgels die ik in kerken heb bespeeld, hoor ik nu met dezelfde klanken in de huiskamer.
Orgelmakerij Noorlander
Pascalstraat 10 3771 RT Barneveld
Pijpen krijgen een majestueuze klank, wanneer ze zich kunnen ontwikkelen in de akoestiek van een grote kerk. Een Hauptwerkorgel in de huiskamer kan ook majestueus klinken wanneer microfoons de klanken op zeer korte afstand van de pijpen opnemen en deze als DRY samples worden opgeslagen.
Hauptwerk 5 heeft een ideale kopie van de akoestiek van de kerk mogelijk gemaakt, door de Impulse-Response techniek te gebruiken. De droge klanken worden hier gemoduleerd op de IR klanken en deze modulatie heet Convolutie. Het laat de klanken uit de samples hetzelfde gedrag ondergaan als in de kerk, waardoor ze ook in de huiskamer majestueuze klanken kunnen ontwikkelen.
Naast mijn Hauptwerkorgel staat mijn huispijporgel met heel fijnzinnig geïntoneerde metalen pijpen. De pijpen klinken echter in een huiskamer te droog en daarom heeft Hauptwerk met DRY samples en de galm van een IR opname de voorkeur. Organisten stelden vast dat de klanken overeenkwamen met de pijpklanken.
Helaas bezorgen hobbyisten Hauptwerk een slechte naam met hun multikanaals (surround) klanken. Geen enkele organist voelt zich geïnspireerd om met deze afschuwelijke klanken te spelen.
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
