Een orgel met pijpen zou ideaal zijn in de huiskamer; als vakorgelbouwer heb ik veel pijporgels gebouwd, maar in huis ontbreekt de akoestiek. Bij Johannus Orgelbouw in Ede staat een pijporgel waarvan de klanken ook als samples zijn opgeslagen. De samples en de klanken van de pijpen zijn willekeurig over het klavier verdeeld. Organisten worden uitgenodigd het orgel te bespelen en vast te stellen welke klanken uit pijpen welke uit samples komen. Dat is 15 jaar niemand gelukt; er is geen verschil.

Met Samples van Hauptwerk heb ik hetzelfde bereikt. Het Hauptwerkorgel staat naast mijn pijporgel, een verschil in klank is niet te horen. Hauptwerk is het enige systeem dat de pijpklanken met alle eigenschappen ervan overbrengt naar de huiskamer. De akoestiek van de kerk wordt apart opgenomen en pas in de huiskamer ontstaat het galmeffect op de klanken, op gelijke wijze als in de kerk. Hauptwerk is een hoogwaardig systeem, dat door geen enkel systeem wordt geëvenaard.

Er zijn ook simpele systemen en vaak krijg ik de vraag waarom ik daar niet over schrijf. Dat is omdat een simpel systeem niet in staat is om de klanken van pijpen over te brengen zoals Hauptwerk dat perfect doet.

De juiste plaats voor de luidsprekers is links en rechts van de organist en naar voren gericht. Dat komt overeen met de plaats van de speeltafel in de kerk ten opzichte van de orgelkast. De basreflex luidsprekers hebben een door ADAM aangepaste behuizing gekregen voor een optimale weergave van de pijpklanken. Ze zijn zichtbaar, maar wanneer ze in de orgelkast worden geplaatst zou dat de hoge kwaliteit ernstig verstoren. De Luidsprekers vormen het belangrijkste onderdeel van Hauptwerkorgel en moeten aan hoge eisen voldoen.

Bij mijn vorige, door Noorlander gebouwde orgel, waren er basreflex luidsprekers binnen de orgelkast geplaatst. De klanken uit de open baspoorten reflecteerden in de kast en veroorzaakte storende bijgeluiden. Een opvallend gebrek aan vakmanschap van de bouwer! Hi-Fi specialisten plaatsen de boxen vrij in de ruimte en zij zullen ze nooit in een omhullende kast verstoppen.

Nadat ik de luidsprekers buiten de kast had geplaatst hoorde ik al een flinke verbetering, maar toen kwam ook de zeer matige kwaliteit ervan aan het licht. Mijn verzoek aan Noorlander om luidsprekers van goede kwaliteit te leveren werd beantwoord met: hebben we niet, koop ze maar ergens anders.
Daarom koos ik nu Sonarte; Wim de Borst plaatst luidsprekers van topkwaliteit in zijn orgels.

Sample makers vergelijken de klanken die ze van de pijpen hebben opgenomen door ze te beluisteren met luidsprekers van de Reference-klasse. Voor mijn orgel hebben we dezelfde luidsprekers gekozen; ADAM luidsprekers uit de S-Serie. Deze zijn niet goedkoop maar de weergave van de klanken is onovertroffen en dat is merkbaar bij de klanken uit de samples. Zonder iets te intoneren hoor ik pijpklanken met alle typerende bijzonderheden. Het is opvallend hoe weinig ik hoef te corrigeren. Tot de laagste pedaaltonen toe zijn met een goede Gravität te horen, soms meer voelbaar dan hoorbaar.
Omdat de opnamen digitaal in de samples zijn opgeslagen worden ze door een Digitaal-Analoog Converter omgezet naar hoorbare klanken. We kozen voor de D-A Converter die aan de hoogste eisen voldoet, om elke kans op vervorming uit te sluiten.

Voor lage tonen van de basklanken is een luidsprekersysteem ontworpen dat is geïnspireerd op een houten Subbaspijp. De ronde lage tonen worden fluweelzacht, maar wel met een diepe intensiteit weergegeven. Op deze wijze wordt de Gravität van de bastonen merkbaar.
Jolanda Zwoferink promoveerde op haar onderzoek naar de Gravität van de orgelklank voor de juiste interpretatie van de muziek van Johann Sebastian Bach. Dank zeOp mijn orgel worden deze klanken uitstekend weergegeven.

32 voets fundament
Nu de sample sets opnieuw zijn geïnstalleerd, hoor ik het enorme verschil tussen het Sonarte orgel en het Noorlander orgel.
Het Sonarte orgel klinkt als een pijporgel in tegenstelling tot het Noorlanderorgel, omdat de luidsprekers ervan goedkope weergevers zijn en de resonantiefrequenties van de midden-hoog luidsprekers en de subwoofer niet op elkaar waren afgestemd.
De luidsprekers van het Sonarte-orgel zijn van de Reference-klasse die alle typerende eigenschappen van de pijpklanken kunnen weergeven. De grondtonen van de pedaalregisters klinken zeer diep, achtvoetsklanken lijken uit zestienvoetspijpen te komen. Ik herken het van pijpen die ik ooit met een zeer wijde mensuur had gemaakt. Het Sonarte orgel kan zelfs zelfs 32 voetstonen in de huiskamer weergeven met een perfecte Gravität.

Voorheen schreef ik dat de golflengte van een 32 voets pijp niet in de huiskamer kan worden weergeven. Dat was met het Noorlander-orgel maar het audio-systeem van het Sonarte-orgel geeft de 32 voets toon weer, zoals ik die op zijn best hoorde bij het bespelen van het Metzler-orgel van de Münster in Schaffhaussen. Een houten Subbass 32 voet met een diepe en toch milde grondtoon, niet luid wel voelbaar, een dragend fundament voor het plenum. Deze klanken hoor ik nu ook in mijn huiskamer.

Sonarte leverde een orgel van de hoogste kwaliteit door de perfecte Audio installatie met luidsprekers van de Reference-klasse

                          Bezuinig nooit op de luidsprekers!

Mijn intonaties heb ik in een boek beschreven, want er zijn veel orgels waar de luidsprekers de tonen uit de samples niet goed weergeven.
Het boek Klanken in de Huiskamer stuur ik gratis aan iedereen die het met e-mail adres en postadres (voor administratie) aanvraagt.
Omdat de boeken nu ook worden gevraagd door gebruikers van een Simpel Systeem, dat in een paar seconden kan laden, voeg ik er aan toe dat daar de mogelijkheid ontbreekt om mijn resultaten te bereiken. Kwaliteit heeft zijn prijs; een simpel systeem is beperkt en kan deze pijpklanken niet reproduceren.  
                                   
                    Sonarte heeft het ideale orgel gebouwd. Iedereen is welkom om het zelf te beoordelen.
                                                                                                                                                      
                                                                                                                                             Mail naar: John Boersma